Einde hoorzittingen proces Manning

De reeks procedurele hoorzittingen in de zaak Manning is vorige week beëindigd. De korrespondent van de Britse Guardian bij het proces, Ed Pilkington betitelde de gang van zaken als een "episch gevecht in de rechtszaal", waarbij Manning en zijn advokaten "de krijgsraad op zijn kop zetten en de militairen in het beklaagdenbankje plaatsten". In zijn slotpleidooi in deze reeks zei verdediger David Coombs dat het meest verbazingwekkende aspekt van Mannings negen maanden durende verblijf in eenzame opsluiting in de mariniersgevangenis was, dat de geest van zijn cliënt ongebroken was gebleven. Hij stelde dat Manning bij de mariniers in Quantico was behandeld "als een beest in de dierentuin". Naar zijn mening hadden de verantwoordelijke militaire gevangenbewaarders zich meer zorgen gemaakt over hoe ze zich konden indekken tegen kritiek in de media als er iets met Manning zou gebeuren, dan dat ze de belangen en rechten van de gevangene in het oog hadden gehouden. Het gevolg was dat de procedures voor een menselijke behandeling met voeten waren getreden, wat ook de konklusie was van de de rapporteur over martelingen bij de VN, overigens zonder dat hij onder vier ogen met Manning had kunnen spreken.
Justitie probeerde de schade te bepreken door toe te geven dat Manning ten onrechte zeven dagen had doorgebracht onder verscherpt toezicht wegens akuut gevaar voor zelfmoord en was bereid om deze dagen van zijn op te leggen straf af te trekken. Een lachertje natuurlijk, omdat de gevangene ook de rest van de tijd had moeten doorbrengen in isolement onder verscherpte bewaking vanwege "risiko voor zichzelf", terwijl de dienstdoende psychiaters al na een week herhaaldelijk hadden duidelijk gemaakt dat dit niet meer nodig was.
De militaire rechter kolonel Denise Lind moet nu een beslissing gaan nemen of Mannings rechten als gevangene zijn geschonden en zo ja, wat daarvan de gevolgen zijn voor het proces. In januari vinden verder nog verschillende procedurele zittingen plaats om een oordeel te geven over akties van de verdediging en kwesties zoals welke delen van het proces besloten zullen zijn. Het eigenlijke proces staat momenteel vanaf 6 maart op de rol.

Kompakte verslagen van de zittingen zijn ook te vinden op de juridische site Courthouse News Service:

3 december - Manning Says Jailers Followed Their Orders
7 december - Officer Grilled on Manning Suicide Watch Orders

12 december - The System Broke Down, Manning's Attorney Says

Bradley Manning spreekt voor het eerst tijdens proces


De belangstelling van de media voor de procedurele zittingen in het proces Manning van afgelopen week was groter dan bij vorige gelegenheden. Dat had vermoedelijk vooral te maken met de verwachting dat Manning deze keer zelf als getuige zou worden gehoord.
Vrijdag was het zover. De beklaagde maakte een rustige en waardige indruk. Twee en een half jaar na zijn arrestatie op beschuldiging van het doorgeven van staatsgeheimen aan Wikileaks schilderde de soldaat tijdens een zes uur durend verhoor door zijn advokaat in de woorden van de Guardian de ‘kafka-achtige omgeving’ waarin hij tijdens zijn verblijf in een mariniersgevangenis terecht was gekomen. Hoe meer hij zich verzette tegen de extreme omstandigheden in geïsoleerde gevangenschap in Quantico, des te meer werd dat opgevat als een aanwijzing voor zijn verondersteld suïcidale neigingen en werd  het regime van beperkingen verder verscherpt.
Helemaal in het begin in Quantico zou je daar nog enig begrip voor kunnen opbrengen. Manning had tijdens zijn eerdere arrest in Koeweit opgesloten gezeten in een nauwe kooi in een tent en had daar een zenuwinzinking gehad, waarbij hij bovendien door het onregelmatige schema van wekken en doven van het licht en voortdurende celdoorzoekingen het besef van tijd had verloren. “Mijn wereld werd eerst beperkt tot Kamp Arifjan en daarna tot mijn kooi. Ik herinner me dat ik dacht: Ik ga hier dood. Ik zit hier vast en zal doodgaan in deze dierenkooi.” Maar in de gevangenis in Quantico in de VS waar hij na twee maanden terecht kwam voelde hij zich in eerste instantie beter. Na korte tijd vonden de drie dienstdoende psychiaters, die nu tijdens het proces ook zijn gehoord, dat het risico op zelfmoord niet meer aanwezig was en dat de gevangene onder normale omstandigheden kon verblijven en kontakt hebben met medegevangenen. Maar de kommandanten in Quantico hebben steeds maar geweigerd hieraan gehoor te geven.
Onder de verscherpte omstandigheden begon Manning zich in de ogen van de bewakers merkwaardig te gedragen. Zo was het hem verboden om gymnastiek te doen om fit te blijven en ging hij daarom maar dansende bewegingen maken en luchtgewichtheffen zonder halters. Dat werd dan weer opgevat als een verhoogd risiko en leidde tot blijvende verdere beperkingen.
Waarom deze vicieuze crirkel in Quantico niet werd doorbroken, is tijdens de zittingen tot nu toe niet helemaal duidelijk geworden. De indruk bestaat in elk geval dat de militaire autoriteiten doodsbang waren voor hun positie en de media als er iets met Manning zou gebeuren. De militaire psychiater kapitein William Hoctor verklaarde dat hij tijdens zijn medische ervaring in het leger van 24 jaar zoiets nog nooit had meegemaakt. Mannings eenzame opsluiting verslechterde zijn conditie juist: “Van nature zijn we allemaal sociale wezens. We moeten allemaal van tijd tot tijd met mensen omgaan. En voor Manning was dit een moeilijke tijd vanwege zijn juridische problemen.”
De zittingen gaan komende week nog verder. Dan worden ook officieren die schakels zijn in de hogere militaire hiërarchie verhoord.

Verslagen  van de zittingen zijn te vinden op de site firedoglake.com