De belangstelling van de media voor de procedurele zittingen
in het proces Manning van afgelopen week was groter dan bij vorige gelegenheden.
Dat had vermoedelijk vooral te maken met de verwachting dat Manning deze keer
zelf als getuige zou worden gehoord.
Vrijdag was het zover. De beklaagde maakte een rustige en
waardige indruk. Twee en een half jaar na zijn arrestatie op beschuldiging van
het doorgeven van staatsgeheimen aan Wikileaks schilderde de soldaat tijdens
een zes uur durend verhoor door zijn advokaat in de woorden van de Guardian de ‘kafka-achtige
omgeving’ waarin hij tijdens zijn verblijf in een mariniersgevangenis terecht
was gekomen. Hoe meer hij zich verzette tegen de extreme omstandigheden in geïsoleerde
gevangenschap in Quantico, des te meer werd dat opgevat als een aanwijzing voor
zijn verondersteld suïcidale neigingen en werd
het regime van beperkingen verder verscherpt.
Helemaal in het begin in Quantico zou je daar nog enig
begrip voor kunnen opbrengen. Manning had tijdens zijn eerdere arrest in
Koeweit opgesloten gezeten in een nauwe kooi in een tent en had daar een zenuwinzinking
gehad, waarbij hij bovendien door het onregelmatige schema van wekken en doven
van het licht en voortdurende celdoorzoekingen het besef van tijd had verloren.
“Mijn wereld werd eerst beperkt tot Kamp Arifjan en daarna tot mijn kooi. Ik herinner
me dat ik dacht: Ik ga hier dood. Ik zit hier vast en zal doodgaan in deze
dierenkooi.” Maar in de gevangenis in Quantico in de VS waar hij na twee
maanden terecht kwam voelde hij zich in eerste instantie beter. Na korte tijd
vonden de drie dienstdoende psychiaters, die nu tijdens het proces ook zijn gehoord,
dat het risico op zelfmoord niet meer aanwezig was en dat de gevangene onder
normale omstandigheden kon verblijven en kontakt hebben met medegevangenen.
Maar de kommandanten in Quantico hebben steeds maar geweigerd hieraan gehoor te
geven.
Onder de verscherpte omstandigheden begon Manning zich in de
ogen van de bewakers merkwaardig te gedragen. Zo was het hem verboden om
gymnastiek te doen om fit te blijven en ging hij daarom maar dansende
bewegingen maken en luchtgewichtheffen zonder halters. Dat werd dan weer
opgevat als een verhoogd risiko en leidde tot blijvende verdere beperkingen.
Waarom deze vicieuze crirkel in Quantico niet werd
doorbroken, is tijdens de zittingen tot nu toe niet helemaal duidelijk
geworden. De indruk bestaat in elk geval dat de militaire autoriteiten doodsbang
waren voor hun positie en de media als er iets met Manning zou gebeuren. De militaire
psychiater kapitein William Hoctor verklaarde dat hij tijdens zijn medische ervaring
in het leger van 24 jaar zoiets nog nooit had meegemaakt. Mannings eenzame
opsluiting verslechterde zijn conditie juist: “Van nature zijn we allemaal
sociale wezens. We moeten allemaal van tijd tot tijd met mensen omgaan. En voor
Manning was dit een moeilijke tijd vanwege zijn juridische problemen.”
De zittingen gaan komende week nog verder. Dan worden ook officieren
die schakels zijn in de hogere militaire hiërarchie verhoord.
Verslagen van de zittingen zijn te vinden op de site firedoglake.com
